Dnia 26 marca o godzinie 17.35 w Warszawie u zbiegu ul. Bielańskiej i Długiej Oddział Sił Zbrojnych w Kraju zaatakował samochód wiozący więźniów z Al. Szucha na Pawiak.  Uwolniono kilkunastu więźniów, wśród których jednym z nich był Jan Bytnar ps. „Rudy”.  “Rudego” udało się uratować, ale zmarł wkrótce po akcji.  Powodem jego śmierci było skatowanie przez gestapowców. 

23 marca 1943 roku o świcie funkcjonariusze gestapo podjechali pod warszawskie mieszkanie państwa Bytnarów, aresztując Jana Bytnara ps.”Rudy”, dowódcy Hufca „Południe” i jego ojca. Koledzy „Rudego” na wieść o jego aresztowaniu zarządzili alarm w grupach Szturmowych Szarych Szeregów i zaczęli przygotowania do odbicia kolegi.

26 października w pobliżu Arsenału po godzinie 17-tej młodzi ludzie, żołnierze konspiracji zatrzymali tzw. budę, czyli ciężarówkę przewożącą więźniów z al. Szucha na Pawiak. Udało im się uwolnić ponad 20 więźniów w tym przyjaciela, Jana Bytnara. W czasie wycofywania się spod Arsenału został śmiertelnie ranny Maciej Aleksy Dawidowski ps.”Alek”.  Tadeusz Zawadzki, harcmistrz i porucznik Armii Krajowej poległ parę miesięcy później w czasie ataku na niemiecką strażnicę graniczną w Siechczycach koło Wyszkowa w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943 roku.

Zdjęcie : Mikolaj Kaczmarek - Kolor Historii

Niemcy krwawo zemścili się za tę akcję mordując około 140 więźniów Pawiaka. Dokonali również wielu aresztowań wśród osób, które pomagały uwolnionym więźniom.

Na podstawie zapisków Tadeusza Zawadzkiego, sporządzonych po Akcji pod Arsenałem i stracie najbliższych przyjaciół, Aleksander Kamiński napisał książkę „Kamienie na szaniec”, której głównym bohaterami są „Zośka, „Rudy” i „Alek”. Ta powieść jest wstrząsającym dokumentem poświecenia, oddania i patriotyzmu młodych Polaków, dla których braterstwo i służba dla Polski były w tym czasie jedynymi ideałami.

Źródła:

Kamienie na szaniec. Aleksander Kamiński. Nasza Księgarnia. 15/04/2015                                                                                                                                Arsenałem.

Akcja pod Arsenaem.  Najbardziej spektakularna akcja Szarych Szeregów.historia.wprost.pl

Akcja „Pod Arsenałem”. https://twoja historia.pl/2018/06/12 

                                                                                                                                                         Akcja pod Arsenałem - odbić “Rudego” z rąk Gestapo. www.polskie radio.pl